• Мәртебелі поэзия
• 21 Желтоқсан, 2021

Азамат ӘБІЛҚАЙЫР: Барлық адам мұңаяды бір тілде

«Біздер жайлы жазылған», – деп, Құранда»
ақын бөсті әкімнен үй сұрарда.
Қасиетті, арлы өлеңді ол солай
ат қып жекті айналдырып ұранға.
Ұраны көп бұл ғасырдың заңы көп,
әз халқының айтылмайтын зары боп.
Ақын көрдім жүрегі жоқ, жыры бар,
Жыр оқыдым ұйқасы бар, жаны жоқ.
Жаза-жаза өлеңге де еті өлген,
садаға боп сырлы сөзден кетер ме ең?!
Сөрелерге жазармандар қарыздар
оқылмайтын кітаптарын көтерген.
Кітабы көп, сөзі бар ма қалатын?
Өлең қайда жүрекке жол табатын?
Ақын емес жыр жазғанның барлығы,
жаны таза адамдардың бәрі – ақын!

***
Өмір өтер 
талай сөздің айтылмай қалатыны секілді, 
сол сөздердің иесін табатыны секілді,
әділетсіз істердің құрбаны боп қорланып,
күннің бетін ай келіп жабатыны секілді,
жуындырып кетем деп жұмыр жерді кірлеген
ақжауынның сұраусыз жауатыны секілді,
жақсы деген жайсаңың тілдеп сені сыртыңнан,
жаласы мен наласын таңатыны секілді,
ақтығыңды айта алмай өксік қысып кеудеңді
ақ қаймаққа шыбынның қонатыны секілді,
құл-құтан мен құзғындар ұрлап, тартып, жұлмалап
несібесін аққудың алатыны секілді,
жолдас деген адамың жармасқанда жағаңнан
жалғыздықтан жаныңның тоңатыны секілді,
мынау ғазиз жалғаннан жыл құсындай жалт етіп,
жақсылардың қабірге ауатыны секілді,
Өмір өтер, жарығым!

***

Мені кім өсектемей жатыр, қарғам?
Не істей алам күрсініп, аһ ұрғаннан?
Өзгеден емес, жаным, таяқтауды,
жолдастан, көріп келем жақындардан.

Сүрінсең сүйенішің болмағандар,
Тұзағын тірілерге жолда қамдар.
Өмірін келістіре алмай жүріп,
Өзгені сөз қылады сорлы адамдар!

Мені кім өсектемей жатыр, күнім?
Жақсы да жайпап өткен ақымды мың,
ардағым, ақымақтан не күтесің,
Істері осы болса ақылдының?!

Балақта талай тістің қалды үлесі,
күндестің батпай тұрар мәңгі кеші.
Тәңір берген тағдырың біреулердің,
Бір сағат талқылайтын әңгімесі...

Өтермін мейірім іздеп жер - көктен де,
ақ нұрын мынау аспан селдеткенде.
Ешкімге өкпем де жоқ, тек сұрарым,
«Жақсы еді...» десе болды мен кеткенде.

***
...жазғырады, жала жабар, жамандар,
не десе де, өзім сүйер ғалам бар!
Ең болмаса, өмірімді сүрейін,
маған маза беріңдерші, адамдар!
Жүрек – Құдай! Серік қоспай табындым
ар сәждеде кір-күнәмнан арылдым.
Бақыттымын дей аламын егер мен
тазалығын сақтап қалсам жанымның.
...шаршатты ма ұрандары жалпының,
дарақыдан алыс кетіп ал, тыным.
Базар – ғұмыр, бұл саудагер ғасырда,
Жүрегіңді сатпа ешкімге, жарқыным!

***
Мына уақыт дегеніңе көнбесе,
айыптама өзге ешкімді ендеше.
Құжаттарын асыққанда ұмытып,
әуежайға үлгермеді ол кеше.
Бәрі осылай болатынын білгендей,
сәттер зулар қуанышты күндердей,
тәтті ұйқысын қимай жатып ол бүгін
қалды тағы пойызына үлгермей.
Қайтеді енді, амал бар ма көнеді
тағы болар мүмкіндікке сенеді,
театрға бара алмайды ол ертең
билет алып үлгермеді, себебі.
Арманына қолы жетпей аңсаған,
жалғыз біз бе күте-күте шаршаған.
Өкпелеткен жақындарын жұбатып,
бұл өмірде үлгерді екен қанша адам?!

***
Барлық адам мұңаяды бір тілде,
бір-ақ тілде қуанады, күледі.
адамзатты телісең де мың дінге,
ол құдайын жалғызым деп біледі,
Батқан күнмен әуелеген кешкі үні
желі бірдей ұлы байтақ даланың,
тілге, ұлтқа бөле алмайды ешбірі,
ең аяулы махаббатын ананың.
Қайғырады, қуанады адамдар,
оның өзі бір-ақ тілде таңғалдым,
алыс кетсе аңсап, күтіп алаңдар 
сағыныш та бір-ақ тілде аңғардым.
Ғалам солай сақтап қалса бірлігін,
өзің айтшы, біз шынымен қандаймыз?
әлем үнсіз ұғысқанда бір-бірін
неге екеуміз түсінісе алмаймыз?!

***⠀
Көк теңіздің толқыны ма ең сен тегі?!
Әр қылығың жан-дүниемді өртеді.
...Өлең деген сезім жайлы шығарма,
өмір деген өзің жайлы ертегі.
Ертегіге еліктірдің, кәмшатым,
есте қалсын ғұмырым боп сол сәтім.
Сені сүю болар, бәлкім, кіршіксіз,
мына менің бұл жалғанда болса ақым.
Еліктей қыз, есімді алдың, жоқ хәлім,
дертім сенсің, емін оның таппадым.
Мен ойлауды доғарғанда сен жайлы
Бұл жүрек те тоқтатады соққанын.

*** 
Шағаладай мені аңсап шарқ ұрасың,
толқын болып тулайсың, талпынасың.
Қалаң неге әдемі, білесің бе?
себебі сол шаһарда сен тұрасың.
Басқа түгіл өзім де сенбей далмын.
сағыныштың дертінен емдейді ал кім?
Гүлдер неге әдемі айтайын ба,
өйткені қолында тұр сендей жанның.
Әуелейтін мәңгілік сезімге әнсің,
шәрбат, шекер – қылығың, сөзің – бал шын.
Өмір неге аяулы білесің бе?
себебі бұл ғаламда өзің барсың.

***
Жүрек өлді, ұятты көрсе дір еткен,
кең пейілді кешірімнің күні өткен.
Болмас еді көңіл қалу, өкпелеу,
бұл адамдар сөйлесе егер жүрекпен.
Сөйлесе егер ниетімен шын аппақ,
әрбір сәтін есепке алып, сынаққа ап.
Кейбір жанның қиянаты, күнәсі
көздерінде қалады екен тұрақтап.
Қалады екен сауабы мен обалы,
бәлкім пенде содан бағын табады?!
Біз жүрегін көре алмаймыз адамның,
бірақ оның алдамайды жанары.

***
Көздесе сынақ жебесін саған,
Ғұмырың өтер бір күндей.
Өмір ғой, өмір көнесің соған,
Өкінішіңді білдірмей.
Тати ма тағдыр сүйдім-ау деуге?
Бар ма әлде оған таласың?
«Бәрі де жақсы» деймін-ау елге,
Жасырып жанның жарасын.
Жанымды талай жатты өмір жонып,
Артылар онсыз жүк те көп.
Құшақты жайғам ақкөңіл болып,
Не таптым содан? Түк те жоқ! 
Сырласар адам тапса да кісі,
Таусылып қалмас күресің.
Тағдырдың талай батса да тісі,
Тістеніп өмір сүресің.
Төгілді бүгін тағы да шерім,
Қайтесің, бәрін жалған де...
Ақселеу ғұмыр арыңа сенің,
Адал боп  қалсам, арман не?!